محمود سیادت، امروز ۲۸ مهرماه در نشست خبری اولین نمایشگاه تخصصی صادرات به آسیای میانه و افغانستان اظهار کرد: در برگزاری هر نمایشگاه، نگاه باید به گسترش صادرات و توسعه بازارهای خارجی به‌ویژه برای کشورهایی نظیر عراق و افغانستان که روابط تجاری گسترده‌ای با آن‌ها داریم باشد.
وی افزود: مسیر تجاری مهمی چون خراسان که دروازه ورود به افغانستان و آسیای میانه محسوب می‌شود، نقشی حیاتی در صادرات کشور دارد.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان تصریح کرد: ۴۱ درصد صادرات ایران به افغانستان از طریق خراسان رضوی انجام می‌شود که نشان‌دهنده بیشترین حجم ارتباطات تجاری ما با افغانستان است.
سیادت اضافه کرد: در این راستا شرکت‌های حمل‌ونقل و انجمن‌های مرتبط با این حوزه با بیش از ۲۵۰ عضو در حال فعالیت هستند که قابل قیاس با سایر بخش‌ها نیست. اتاق مشترک ایران و افغانستان که نماینده بخش خصوصی در این حوزه است، به طور کامل در استان خراسان رضوی مستقر بوده و هیئت مدیره آن نیز همگی از این استان هستند. این اتاق نقش مهمی در توسعه روابط تجاری و اقتصادی با افغانستان ایفا می‌کند .
وی با اشاره به نوع کالاهای صادر شده به افغانستان و آسیای میانه عنوان کرد: امروزه تقریبا همه نوع کالا به این کشورها صادر می‌شود اما در گذشته چنین نبوده، همچنین کشورهای منطقه در حال حرکت به سمت توسعه صنعتی هستند و ما باید خودمان را به سطح بالاتری از صادرات کالاها برسانیم. ما باید به سمت صادرات کالاهایی با تکنولوژی بالا و شرکت‌های دانش‌بنیان حرکت کنیم، زیرا اگر در همان مسیر ثابت بمانیم، احتمالا طی ۵ سال آینده بخش عمده‌ای از صادرات ما حذف خواهد شد.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان با بیان اینکه بزرگ‌ترین چالش صادرکنندگان، بازگرداندن ارز حاصل از صادرات است، خاطرنشان کرد: براین اساس وزارت اقتصاد در تلاش است تا نرخ ارز نیمایی را به نرخ ارز بازار آزاد نزدیک کند. مشکل بزرگ‌تر صادرکنندگان، یارانه‌های غیرشفاف و توزیع ناعادلانه آن‌ها است که موجب فساد و رانت می‌شود؛ لذا به یک جراحی اقتصادی اساسی نیاز داریم تا بتوانیم این مشکلات را حل کنیم.
سیادت اضافه کرد: همچنین بهره‌وری و نوسازی ماشین‌آلات تولید از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که طی سال‌های گذشته نتوانسته‌ایم ماشین‌آلات مدرن وارد کنیم و ظرفیت تولید با مشکل مواجه شده است. دنیا هر روز در حال پیشرفت است و ما باید از این فرصت‌ها برای بهبود اقتصاد و افزایش صادرات استفاده کنیم. ضمن اینکه آمار صادرات استان نشان می‌دهد که سیاست توسعه روابط با همسایگان موفق بوده است.
حضور ۱۵۰ تاجر افغانستانی در نمایشگاه بین‌المللی صادرات به آسیای میانه و افغانستان
وی با بیان اینکه این نمایشگاه از اول تا چهارم آبان ماه سال جاری در محل نمایشگاه بین‌المللی مشهد برگزار خواهد شد، گفت: بیش از ۱۵۰ تاجر افغانستانی در این نمایشگاه حضور خواهند داشت. همزمان با این نمایشگاه دو برنامه نیز پیش‌بینی شده است. ابتدا جلسات مذاکره دو طرفه تجاری برای غرفه‌داران و تجار افغانستانی و همچنین همایشی که موضوعات افغانستان در آن مطرح می‌شود.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان عنوان کرد: در مجموع حجم مناسبی از تجار افغانستانی که خریداران کالاهای ایرانی هستند را در نمایشگاه خواهیم داشت و بنای استان بر این است که این نمایشگاه در شکل و اندازه بسیار خوبی برگزار شود تا در سال‌های بعد قابل تکرار باشد و افرادی که امکان حضور در افغانستان را ندارند، بتوانند در این نمایشگاه‌ها از مذاکره مستقیم و ارتباط با تجار افغانستانی بهره‌مند شوند.
سیادت یادآور شد: این نمایشگاه فرصت مناسبی برای شرکت‌های ایرانی بوده تا با حداقل هزینه با مخاطبینی از آسیای میانه، ترکمنستان و تاجیکستان و همچنین با تعداد زیادی از تجار افغانستانی ملاقات و ارتباط مستقیم داشته باشند.
وی گفت: در ارتباط با زمینه‌های صادرات بین ایران و افغانستان باید گفت که افغانستان در طول ۴۵ سال گذشته درگیر جنگ بوده و در حال حاضر توسط طالبان امنیت نسبی و قابل قبولی برقرار شده است. هر چند هنوز هیچ کشوری طالبان را به رسمیت نشناخته، اما در حوزه کشاورزی و سرمایه‌گذاری پیشرفت‌هایی صورت گرفته است. به نظر می‌رسد که شرایط افغانستان امروز برای سرمایه‌گذاری و حضور اقتصادی بسیار مهیاتر از گذشته است.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان ادامه داد: با توجه به نگرانی‌هایی از حضور مستقیم شرکت‌های ایرانی به دلیل هزینه‌ها و موضوعات امنیتی، این نمایشگاه فرصتی برای تعاملات اقتصادی را فراهم می‌کند و می‌تواند این خلأ را پر کند و ارتباط مستقیمی با شهرها و مناطق اصلی افغانستان برقرار کند.
سیادت اظهار کرد: کشور ما اساساً صادراتی نبوده و نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران که در رژیم قبل ایجاد شد، بیشتر برای معرفی محصولات کشورهای خارجی بود. در گذشته آمار صادرات ما کم و شاید تنها به چند قلم محصول مانند زیره و زعفران محدود می‌شد. پس از باز شدن آسیای میانه، فضا برای صادرات باز شد، اما نه صادرکننده‌های حرفه‌ای داشتیم و نه قوانین لازم را می‌دانستیم و توسعه روابط خارجی برای ما شفاف نبود.
وی افزود: دولت ما ضعف‌های جدی داشت و بخش خصوصی نیز در شرایط مشابهی قرار داشت. اگر دولت سیاست‌های مشخص و مستحکمی را دنبال می‌کرد، بخش خصوصی هم می‌توانست فعال‌تر شود.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان گفت: در زمینه خدمات فنی و مهندسی نسبت به گذشته وضعیت بهتری پیدا کردیم. در حال حاضر، شرایط افغانستان به گونه‌ای است که امکان صادرات کالاهای ساخته‌شده در ایران در میان‌مدت و درازمدت به دلیل سیاست‌های حمایتی و تعرفه‌های بالا محدود است.
سیادت با بیان اینکه دلیل اصلی مهاجرت‌ها در افغانستان نبود شغل و کار است، عنوان کرد: اگر معادن فعال شوند و قراردادهای زیادی بسته شود، ممکن است در آینده شاهد کاهش مهاجرت‌ها باشیم. تولیدکنندگان باید توجه کنند که بازار افغانستان دیگر ظرفیت کافی ندارد. باید تاکتیک‌ها را تغییر داد و به مشارکت در تولید یا انتقال بخشی از فعالیت‌ها توجه کرد.
وی خاطرنشان کرد: باید به یاد داشته باشیم که در ۴۵ سال گذشته از مردم افغانستان پذیرایی کرده‌ایم و نقش آن‌ها در اقتصاد ما مثبت بوده است. در آینده پیش‌بینی می‌شود که بسیاری از این افراد به افغانستان بازگردند و باید فضایی فراهم شود که این بازگشت به شکل مناسبی انجام شود. ما باید مراقب باشیم که شرایط به کینه و دشمنی تبدیل نشود و تلاش‌های ما از بین نرود.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان تصریح کرد: همسایگی با افغانستان قابل تغییر نیست و باید در آینده برای تعامل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی با این کشور به خوبی عمل کنیم. مشکلات متعددی باعث شد که نتوانیم بخش زیادی از سرمایه‌ها را جذب کنیم؛ با این وجود بیشترین تعداد سرمایه‌گذاران خارجی در کشور و استان متعلق به افغانستانی‌ها است. این افراد عمدتاً در حوزه‌های حمل‌ونقل، گردشگری، درمانی، صنعت، کشاورزی و دیگر حوزه‌های عمده فعالیت می‌کنند.
سیادت در رابطه با مشکلات سرمایه‌گذاری خارجی عنوان کرد: در بحث سرمایه‌گذاری، مبلغ از ۲۵۰ هزار دلار به ۱۰۰ هزار دلار کاهش پیدا کرده و مشکل اساسی در زمینه ارز نهفته است. ارزی که وارد می‌شود باید به نرخ نیمایی فروخته شود، که در عمل باعث زیان‌آوری نسبت به بازار آزاد است. این سیاست به عقیده من مناسب نیست و به مشکل اساسی اقتصاد یارانه‌ای ما برمی‌گردد. استدلال بانک مرکزی این است که چون تمام واردات کشور با ارز نیمایی انجام می‌شود، ارز و سرمایه‌گذاری‌های خارجی نیز باید به ارز نیمایی تبدیل شود. این امر به منزله مانعی در سرمایه‌گذاری خارجی است. با وجود پیچیدگی‌ها و اصلاحات در حال انجام، دوستان افغانستانی همچنان در حوزه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کرده‌اند و بیشترین حجم تجارت خارجی کشور با افغانستان است.
تجار افغانستانی بهترین بازاریاب‌های خارجی در ایران هستند
وی گفت: بسیاری از تجار افغانستانی از مشهد به استرالیا، نیوزیلند، اروپا و آمریکا صادرات می‌کنند. آن‌ها به‌ویژه در حوزه آسیای میانه و روسیه تجربه و سابقه بیشتری از ما دارند و این موضوع برای صادرات ما سرمایه ارزشمندی به شمار می‌آید و در یک سال اخیر تسهیلات خوبی برای اقامت تجاری و دیگر امور فراهم شده و تجار افغانستانی نقش بسیار خوبی داشته‌اند و امیدواریم این نقش همچنان ادامه پیدا کند. بهترین بازاریاب‌های خارجی برای ما به دلیل پراکندگی در دنیا همین دوستان افغانستانی هستند که باید از این پتانسیل به درستی استفاده شود.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان اظهار کرد: اطمینان داریم که نمایشگاه‌ها می‌توانند به شرطی که همکاری‌ها بیشتر و ثبات مدیریتی تقویت شود به توسعه و رشد اقتصادی کمک کنند.
نظر شما